مابعدالطبیعه به مثابه‌ی تأمل در رازها از دیدگاه گابریل مارسل
نویسندگان: رضا برنجکار، سمیرا امیدی اطلاعات نشر: ب...
چیستی «لطیف الکلام» و جایگاه آن در دانش کلام
چکیده:
ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌه‌ی آﺛﺎر ﮐﻼمی دوران ﻣﺘﻘﺪم درﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢ «ﻟﻄﯿﻒ اﻟﮑﻼم» ﻋﻨﻮاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ «ﺟﻠﯿﻞ اﻟﮑﻼم» ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود و ﮔﻮﯾﺎی ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺧﺎﺻﯽ در ﻣﺒﺎﺣﺚ داﻧﺶ ﮐﻼم اﺳﺖ. اﻣﺎ چیستی ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻟﻄﯿﻒ، وﯾﮋﮔﯽﻫﺎ و ﺟﺎﯾﮕﺎه آن در داﻧﺶ ﮐﻼم ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی درﺧﻮر ﺗﻮﺟﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺪان ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﮐﻼﻣﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ در ادوار ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﯽ، ﻣﺘﮑﻠﻤﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﮐﻪ ﻋﻬﺪه دار ﭘﺎﺳﺦ درﺑﺎرۀ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻋﺘﻘﺎدی و اﻟﻬﯿﺎﺗﯽ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ، ﭘﯿﺶ از ﺳﺎﯾﺮ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎن، ﺧﻮد را متکفل ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﺎﺳﺦ دﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﻋﺎم و ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻌﺪﻫﺎ در داﻧﺶ ﮐﻼم ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ، ﺣﻮزۀ ﺧﺎﺻﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ در آن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﺎم، ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ و ﻏﯿﺮاﻟﻬﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و در ﻣﻘﺪمه‌ی داﻧﺶ ﮐﻼم از آن ﺑﺤﺚ ﮐﺮده، از آن ﺑﺮای ﺗﺒﯿﯿﻦ و ﻣﺪﻟﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ داﻧﺶ ﮐﻼم ﺑﻬﺮه ﻣﯽﺑﺮدﻧﺪ. از اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ «ﻟﻄﯿﻒ اﻟﮑﻼم» ﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻋﺘﻘﺎدی دﯾﻨﯽ ﻗﺮار داﺷﺖ و در دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻓﺮاﮔﯿﺮ، ﺑﻪ «ﺟﻠﯿﻞ اﻟﮑﻼم» ﻧﺎمﮔﺬاری ﻣﯽﮔﺮدد. ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﻼم ﻟﻄﯿﻒ در ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﻓﻌﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی اﺳﺖ.
مطالب مرتبط
بررسی و نقد الاهیات سلبی دیونیسیوس در پرتو رهیافت قرآن و احادیث
نویسندگان: رضا برنجکار، ابوذر نوذری اطلاعات نشر: پ...