سرچشمهی حکمت: جستارهایی در باب عقل
نویسندگان: مهدی احمدی، رضا برنجکار، سیدمحمد بنیهاشمی، محمد بیابانی اسکویی،...
سه شنبه ۱۳ آذر ۱۴۰۳
چکیده:
تبارشناسی و فهم دقيق آرای بسياری از فيلسوفان در باب ادراكات بدون توجه به نظريهی عقل ارسطو، به خصوص در باب چگونگی حصول مفهوم عقلی، ممكن نيست. اين نوشتار در تلاش است با تكيه بر بازخوانی متن آثار ارسطو و نيز محورقراردادن نفسشناسی ارسطو، تفسيری نو از مساله ارائه كند: الف. مفهوم عقلی حاصل دستگاه شناختی انسان است نه قوهی عاقلهی محض ب. در اين دستگاه، عامل فعليت بخشِ معقولاتِ بالقوه نه عقل بيروني است نه عقل درونی محض؛ بلكه هر یک از بخش های مختلف دستگاه شناختی انسان(حس، خيال، اراده و عقل) به نحوی در بالفعل شدن معقول بالقوه نقش دارند. ج. فرايند شكل گيری ادراكات از الگوی طولی واحدی پيروی نميكند بلكه كاركردهای بخشهای مختلف دستگاه شناختی درهم تنيدهاند. به طوری كه نمیتوان مرز مشخصی ميان قواي حسی، خيالی و عقلی و نيز ميان كاركردهايشان ترسيم كرد. از منظر ارسطو با همان ادراكی كه شیئ جزئی محسوس را درمیيابيم ذات كلی و خالص آن را نيز درمیيابيم.