بررسی نظریهی محال بودن کفر مومن
نویسنده: رضا برنجکار اطلاعات ن...
شنبه ۰۳ آذر ۱۴۰۳
چکیده:
مبانی فلسفی و کلامی میتواند نتایج متعددی در حوزههای مختلف داشته باشد. در این نوشتار چگونگی تأثیر فلسفه اسپینوزا در حقوق جزائی و کیفر جرائم مورد بحث قرار خواهد گرفت. برای این منظور ابتدا باید نظریه فلسفی اسپینوزا و نیز تأثیر آن در اخلاق و تکلیف مورد بحث قرار گیرد، آنگاه بر اساس فلسفه و فلسفهی اخلاق اسپینوزا به فلسفهی حقوق کیفری از دیدگاه او بپردازیم. اسپینوزا فیلسوفی جبری و منکر اختیار انسان است. او لوازم نظریه خود را در حوزه علم اخلاق و علم حقوق پیگیری کرده است. این فیلسوف با اذعان به این که مفاهیم اخلاقی و حقوقی براساس مبانی فلسفی او معانی رایج را نخواهند داشت معانی جدیدی برای اصطلاحات اخلاقی و کیفر جرم مطرح میکند. به اعتقاد او خیر اخلاقی و فضیلت، عملی است که به اقتضای ذات انسان صادر شود و قدرت و عقل او را افزایش دهد و به بقاء خود مدد رساند. او اخلاق تحلیلی و توصیفی را به جای اخلاق موعظهای پیشنهاد میکند و استحقاق تشریعی کیفر را برای مجرم نفی میکند و استحقاق تکوینی را اثبات میکند. از دیدگاه اسپینوزا جامعه تنها برای درامان ماندن از آسیبهای افراد شریر حق مجازات آنان را دارد. نه از آن جهت که این افراد مستحق مجازات هستند. مقدار مجازات نیز باید متناسب با همین دیدگاه باشد.