حجة الاسلام و المسلمین رضا برنجکار در گفت وگو با شفقنا

---

شفقنا- قائم مقام پژوهشگاه قرآن و حدیث، کرونا را سبب توجه بیشتر انسان به خدا و فناوری های نوین بویژه درمجامع علمی و حوزوی دانست و پیش بینی کرد: در پساکرونا انسان بازگشت به دین خواهد داشت و روحانیون وظیفه دارند این نگاه معنوی را تقویت کنند.

حجت الاسلام رضا برنجکار در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: کرونا اولین بلای عالم و حتی فراگیر جهان نیست، ما در گذشته بلاهای فراگیرتر و دارای آثار مخرّب تری داشتیم مانند جنگ های جهانی اول و دوم بویژه جنگ جهانی دوم که ۷۰-۸۰ میلیون نفر را از بین برد و یا ویروسی که سال ۱۹۲۰ معروف شد به ویروس اسپانیایی و ۱۰۰ میلیون نفر بر اثر آن کشته شدند بنابراین نباید تحلیل هایی را بدون نگاه به گذشته انجام دهیم بلکه گذشته باید برای ما مایه عبرت باشد و پیش بینی و پیشگویی ها را با نگاه به گذشته انجام دهیم.

او افزود: اگر به منطق روایات و واقعیت تاریخی گذشته نگاه کنیم، همواره بلایا و مشکلات دارای کارکرد دوگانه بودند یعنی سبب می شوند از سویی برخی از دین رویگردان شده و از آن سو، برخی هم به خدا توجه کنند اما به طور کلی حکمت شرور اعم از طبیعی مانند سیل و زلزله و ویروس و غیرطبیعی مانند مشکلات متعددی که به دست بشریت برای انسان ها به وجود می آید، برای این است که توجه ما به خداوند بیشتر شود.

مجموع مشکلات و بلایا به نفع دین تمام می شود

قائم مقام پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه مشغله های دنیوی حجابی برای توجه ما به خداوند است، گفت: کارکرد شرور این است که انسان را به خدا توجه می دهد البته این توجه می تواند مثبت(توجه به خدا) یا منفی(روی گرداندن از خدا) باشد.

او پیش بینی کرد: مجموع این بلایا و مشکلات به نفع دین تمام شود و توجه به خدا بیشتر گردد البته این به آن معنا نیست که همه مومن شوند بلکه طبق نصّ قرآن کریم، این توجه و روی آوردن به خدا استمرار ندارد و انسان وقتی به ساحل آرامش رسید دوباره طغیان می کند و این طبیعت دنیاست که محلی برای ابتلا و آزمایش انسان است.

برنجکار با اشاره به آیه «…وَنَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَیْرِ فِتْنَهً» گفت: شرور برای مدتی می آیند و با خود گشایش ها به همراه می آورند و خیرات هم به همین نحو در مدت کوتاهی می آیند و هردوی اینها جهت آزمایش انسان است تا هنگام مواجه شدن با شرور به خدا توجه کنیم و هنگام خیرات هم شکرگزار باشیم.

کرونا زمینه ساز ظهور است نه علامت آخرالزمان

او با نادرست خواندن تحلیل برخی که ویروس کرونا را از علائم آخرالزمان دانسته اند، تصریح کرد: از این باب که زمینه دینداری و توجه به خدا با شرور ایجاد می شود می توان گفت این قبیل مشکلات حادّ ما را برای ظهور آماده تر می کند و درواقع یکی از زمینه سازی های ظهور حضرت ولیعصر(عج) است.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه های علمیه در مورد آینده سنت های دینی و راه تداوم آنها گفت: خداوند در قرآن کریم به پیامبر (ص) می گوید:«فذکّر انتَ مذکّر»؛ براین اساس بهترین راه برای حفظ آئین ها و سنت های دینی، یادآوری است.

او با انتقاد از صداوسیما که همدلی و همبستگی مردم در جریان شیوع کرونا را نشان نمی دهد، گفت: اگر نگاهی به جهان پیرامون بیندازیم می بینیم کشورهایی که قدرتمند و ثروتمند هستند برای به دست آوردن یک ماسک به جان هم می افتند و فروشگاه ها را غارت می کنند اما در ایران، مساجد ما محل تولید ماسک و بسته بندی و کمک شده اند.

انگیزه های دینی و معنوی را در مردم تقویت کنیم

برنجکار گفت: باید به صورت دائم و پیوسته، همبستگی بین مردم و انگیزه های دینی و معنوی را به مردم یادآوری کنیم و این نباید محدود به دوران کرونا شود بلکه بعد از کرونا هم باید این همبستگی ها نشان داده شود چون این صحنه ها سبب می شود تا مردم به یاد خدا بیفتند.

او در خصوص نگاه به جهان و خلقت و معنویت پس از کرونا ابراز داشت: پس از کرونا، تا مدتی انسان ها متوجه می شوند اینگونه نیست که همه چیز تمام شده باشد و انسان بی نیاز از خدا باشد و البته این مسبوق به سابقه است که نمونه آن را در جنگ جهانی اول و دوم و ویروس اسپانیایی در سال ۱۹۲۰می بینیم.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه این مشکلات و مسائل ما را متوجه عجز خودمان می کند، گفت: بلایای طبیعی یا غیرطبیعی که سر انسان می آید، ما را متوجه این مساله می کند که نمی توانیم خدا باشیم و این جهان بهشت نیست، باید فرعونیت را کنار گذاشته و با صلح و عدالت کنارهم زندگی کنیم و درواقع به پیام دین برگردیم.

او با تاکید براینکه باید جنبه های دینی را در مردم تقویت کنیم، تصریح کرد: ما باید واقعیت های دینی را به مردم بگوئیم و فلسفه آمدن دین را برای مردم تبیین کنیم و مفاهیم دینی را برای مردم گفته و از آن بهره برداری کنیم.

نگاه های معنویت گرا در پساکرونا تقویت خواهد شد

برنجکار گفت: نگاه های معنویت گرا در پساکرونا تقویت خواهد شد البته بدان معنا نیست که همه ابناء بشر معنوی می شوند بلکه بلایا و مشکلات طبیعی به گونه ای است که برای عده ای ایجاد فرصت و برای عده ای تهدید خواهد بود ومن معتقدم کرونا ظرفیتی است که تبدیل به فرصت و کفّه معنویت سنگین تر خواهد شد.

او با بیان اینکه دین دارای جنبه های کلامی، فلسفی و عرفانی است، گفت: ما باید به اعتقادات و شریعت و جنبه های معنوی بیشتر توجه کنیم و به شکل اجتهادی به قرآن و روایات نگاه کنیم.

قائم مقام پژوهشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه کرونا در کشور ما رفته رفته به خیر تبدیل می شود، گفت: نباید نافی شرّ شد بلکه می تواند به خیر تبدیل شود و البته این نکته را باید در نظر بگیریم که انسان با اراده و اختیار خود می تواند شرّ را تبدیل به خیر کند.

او تاثیر تحولات کنونی بر نگرش های دینی و فلسفی را بسته به فیلسوفان دانست و گفت: بازگشت به دین در فلسفه این است که واقعا به دین برگردیم و ببینیم در دین چه وجود دارد، ۴۱ سال از انقلاب می گذرد هنوز نتوانسته ایم فلسفه مبتنی بر اسلام استخراج کنیم و هنوز در نظرات ملاصدرا و ابن سینا باقی ماندیم.

کرونا فرصت خوبی برای بازگشت به دین است

برنجکار، کرونا را فرصت خوبی برای بازگشت جامعه و حوزه به دین دانست و ادامه داد: وظیفه ما به عنوان متولیان فرهنگ و دین مردم این است که نگذاریم توجه به دین که بر اثر کرونا به وجود آمده به فراموشی سپرده شود بلکه باید با تبلیغ و فرهنگسازی این روحیه را در مردم حفظ کنیم.

او افزود: انتظار داریم پس از رفع این بلا توجه به دین بیشتر شود و ما با تلاش خود می توانیم میزان این توجه را افزایش داده و تقویت کنیم.

استاد دانشگاه تهران در مورد مناسک دینی در پساکرونا گفت: در مبانی دینی یکسری عباداتی داریم که برگزاری جمعی آن بر فرادی اولویت دارد اما برخی موارد را مردم بر حسب عادت نمی توانند فردی انجام دهند مانند زیارت کردن؛ شاید کرونا به ما نشان داد که ازراه دورهم می توان زیارت کرد و یکسری اعمال را فرادا انجام داد گرچه جمعی بهتر است.

تاثیری که کرونا بر ارتباطات علمی و آموزشی خواهد گذاشت

او در مورد آینده ارتباطات علمی و آموزشی گفت: کرونا باعث روی آوردن بیشتر مجامع علمی به فضای مجازی شد و به نظرم بعد از کرونا هم چنانچه امکان آموزش حضوری برای استاد و یا امکان حضور برای دانشجو نباشد با استفاده از این فناوری و ظرفیت بتواند آموزش و تدریس خود را دنبال کند.

برنجکار پیش بینی کرد: بهره گیری از امکانات مجازی در آینده بیشتر خواهد شد و تاثیر مثبتی بر روند آموزش و تبلیغ دین خواهد گذاشت گرچه شکل های حضوری آموزش و تبلیغ چهره به چهره را هم خواهیم داشت ولی به طور کلی، استفاده از فناوری های نوین در بخش ها و حوزه های مختلف تقویت خواهد شد.

او در عین حال تاکید کرد: زیرساخت های فضای مجازی در کشور بویژه سرورهای داخلی باید تقویت شود و به سمتی برویم که ماهواره به فضا پرتاب کنیم.

• کلمات کلیدی
• خداشناسی
• مسئله شر

---