گفت‌وگوی دکتر رضا برنجکار با پایگاه خبری شفقنا

---

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه های علمیه تحجّر را نفی هر نوع تمدن و هرگونه فعالیت اجتماعی تعریف کرد و گفت: نخستین ضربه افراد متحجر و مقدس مآبان از آن جهت که حرف های غیردینی را به اسم دین تمام می کنند به دین و جامعه دینداران می خورد و آثار منفی کارشان را بیشتر می کند.

حجت الاسلام رضا برنجکار در گفت وگو با شفقنا، تحجر را واژه مبهمی دانست و در تشریح این نکته گفت: برخی روشنفکران غیردینی و حتی دینی گاهی هر نوع تدین و ایستادن روی اصول را  تحجر می دانند، اما اینکه اصولی را بشماریم و از اسلام دفاع کنیم و به بهانه سنتی بودن و همراه شدن با علم و تمدن غرب، آن ها را رها کنیم، تحجر نیست و مغالطه است و قطعاً منظور امام از تحجر این نیست.

امام (ره) خون دل خوردند از کسانی که روی مطالبی می ایستادند که دینی و عقلی نبود

او تصریح کرد: منظور امام(ره) از تحجر این است که ما یکسری مسایل و موارد را به اسم اسلام جا بزنیم و آنها را مقدس کنیم. به عبارت دیگر، مقدس مآبی، مقدس واقعی نیست چون مقدس واقعی یعنی اینکه طرف مراقب باشد نمازش را سر وقت بخواند و روزه بگیرد، دروغ نگوید اما مقدس مآبی یعنی خودش را شبیه مقدس قرار می دهد یعنی چیزهایی که ربطی به دین ندارد و جزو دین نیست را انجام دهد مانند وسواس داشتن در اعمال دینی. این فرد بظاهر مقدس است اما در واقع مقدس نیست. قطعا امام خون دل خوردند از کسانی که روی مطالبی می ایستادند که دینی و عقلی نبود بلکه ناشی از جهل بود.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه های علمیه ابراز داشت: نمونه دیگر از متحجرین را می توان افرادی دانست که جوانان را از تحصیل کردن و دانشگاه رفتن منع می کردند درحالیکه در اسلام این همه روی علم و دانش تاکید شده است البته ما می دانیم که در دانشگاه برخی اساتید و مطالب دینی وجود نداشته اما به این معنی نیست که کلا دانش اندوزی و وارد مباحث اجتماعی شدن، ایراد دارد.

تحجر یعنی ایستادگی بر نظر خلاف واقعیات دینی و نفی نظر دیگران 

او ورود به مسائل اجتماعی و انجام فعالیت های اجتماعی بدون انجام کارهای حرام را بدون اشکال دانست و در عین حال گفت: نفی هرنوع تمدن و هرگونه فعالیت اجتماعی را تحجر می نامیم همچنین چیزی که واقعا دینی نیست را مقدس کرده و روی آن بایستیم و هرچیزی خلاف آن بود را نفی کنیم، مقدس مآبی می دانیم.

تعصب، از ریشه های تحجر است 

برنجکار در خصوص نسبت تحجّر و تعصّب بیان کرد: یکی از ریشه های تحجر، تعصب است به این معناکه انسان براساس تعصب نسبت به قوم و قبیله خود، سخنان آنها را گرفته و دفاع کند و روی آن براساس اینکه سنت خانوادگی است، بایستد که این هم تحجر است.

او دلیل حساست و نگرانی امام از وجود متحجران را آثار سوء و منفی دانست که در جامعه برجای می گذارد و اظهار داشت: هر سخن اشتباهی دارای یکسری آثار منفی است اما وقتی این حرف غلط را به نام دین تمام می کند و روی آن محکم می ایستد خطر آن بیشتر است.

رئیس اسبق پردیس فارابی قم دانشگاه تهران از داعش به عنوان نمونه روشنی در این زمینه یاد کرد و گفت: چرا داعش توانست اینقدر ضربه بزند؟ چون دین را پای دین به میدان آورد والا نمی توانست این همه جنایت کند و این همه افراد اطراف آن جمع نمی شدند.

تخریب دین توسط متحجرین تفاوتی با عملکرد داعش ندارد 

او در مورد خطر متحجرین برای جامعه عنوان کرد: دو خطری که این مقدس مآبان و متحجرین در جامعه ایجاد می کنند افزایش آثار سوء و نابودی و تخریب دین است چنانکه داعش تا اندازه ای این کار را کرد.

متحجرین مانعی برای پیشبرد اقدامات براساس مصالح کشور 

برنجکار در مورد آثاری که تحجر در ارکان حکومت می تواند برجای بگذارد، گفت: وجود این افکار متحجر درحکومت سبب می شود که امکان کار کارشناسی و بررسی ابعاد یک موضوع از بین برود و آن کار به نحو احسن انجام نپذیرد یعنی اینها نمی گذارند کار براساس مصالح و مبارزه با مفاسد و درست و دقیق انجام شود و با شلوغ کردن و هیاهو نمی گذارند جامعه علمی وسط بیاید و همه ابعاد مسئله را به صورت دقیق بررسی کند.

نخستین ضربه متحجرین و مقدس مآبان به دین و جامعه دینداران است 

او تحجر را مقابل بصیرت و آگاهی دانست و در خصوص پیامدهای رونق بازار متحجرین و مقدس مآبان ادامه داد: نخستین ضربه افراد متحجر و مقدس مآبان از آن جهت که حرف های غیردینی را به اسم دین تمام می کنند به دین و جامعه دینداران می خورد و دیگرآنکه آثار منفی کارشان را بیشتر می کند.

استاد حوزه علمیه قم، داعش، القاعده و یا حکومت عثمانی نمونه هایی از این تحجرگرایی دانست و در مورد وضعیت تحجر در ایران ابراز داشت: با رهبری هوشمندانه امام و رهبر انقلاب تحجر نتوانست در ایران کاری کند و فکر نمی کنم امروز غلبه ای در جامعه داشته باشد البته گوشه و کنار فعالیت هایی می شود که می توانیم روی آن اسم تحجر بگذاریم اما فکر نمی کنم این جریان توانسته باشد غلبه کند چون رهبری معقول و حکیمانه امام راحل و آیت الله خامنه ای فضای بصیرت و آگاهی را رواج داده است لذا معتقدم ما با خطر دیگری به نام روشنفکربازی و عدم اعتقاد به عدم امکان تحقق تمدن اسلامی مواجهیم که ضربه آن بیشتر از تحجر است.

تحجر جریانی منزوی در حوزه و دانشگاه است 

او تاکید کرد: تحجر جریان منزوی است که نتوانسته در حوزه و دانشگاه عرض اندام جدی داشته باشد.

برنجکار با بیان اینکه بصیرت افزایی راه مقابله با جریان تحجر است، گفت: ما باید جامعه را عادت بدهیم که براساس علم و آگاهی عمل کند. هر فعلی براساس استدلال باید صورت بگیرد، همه حرفها را گوش داده و بهترین را انتخاب کند.

پذیرش شایعات مکرر هم تحجر است

او با ذکر این مطلب که ما باید دائما روی علم، بصیرت، آگاهی و تحلیل تاکید کنیم، ابراز داشت: متاسفانه امروز شایعات زیادی وارد جامعه می شود که بعضا هم پذیرش می شود و این هم تحجر است.

رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه خاطرنشان کرد: بیشترین ضربه ای که تحجر می تواند وارد کند به افکار عمومی است درواقع بمباران تبلیغاتی در فضای مجازی و رسانه ای اینقدر زیاد شده که مانع از تفکر و استدلال مردم می شود که این مساله باید آسیب شناسی شود.

او ادامه داد: تحجر بیش از اینکه در جنبه مقدسین باشد در سطح روشنفکران و غرب است. طوری تبلیغات می کنند که مردم ما فرصتی برای کارشناسی پیدا نمی کنند و آن را سریع قبول می کنند. در حقیقت، اشکال تحجر تعصب و بررسی نکردن و بدون استدلال حرف زدن است.

صدا و سیما همیشه از مسایل ۴۸ ساعت عقب است

برنجکار گفت: در مورد افق پیش رو نمی توانم بگویم خوشبین هستم یا بدبین چون از یک طرف فعالیت دشمنان در فضای مجازی روز به روز شدیدتر می شود و از این نظر احساس خطر می کنم و از آن طرف هم می بینیم که نقشه دشمنان با سخنان رهبر انقلاب و مسئولان خنثی می شود لذا معتقدم باید آگاهی بخشی کنیم و متاسفانه صداوسیما در این زمینه ضعیف عمل می کند و همیشه از مسائل ۴۸ ساعت عقب است.

---